İsveçliler uçağa binmekten utanmaya başlamışlar. Bu tedirginliğe “flygskam” diyorlar. Bu duygunun nedeni, denildiğine göre, uçakların aşırı sera gazı salması ve iklim krizini ciddi oranda tetikleyip doğa düşmanlığına katkı yapması. Özellikle iç hat uçuşlarına öncelik veren şirketlerde tedirginlik yaşandığı söyleniyor. Öte yandan tren hizmeti sunan şirketler son derecede keyifli. Birindeki yolcu azalması ötekindeki artışı açıkça pompalamakta.
Akla gelen ilk soru: “Bu durumun mimarı Greta mı?” Ekogazete okuyucuları Greta Thunberg’i yakından (burada çıkmış 8-9 yazıdan) tanıyorlar. Hani günü gününe bir yıl önce Stockholm’da millet meclisinin kapısına cuma günleri oturup iklim krizi adına ders grevi yapan 16 yaşındaki okul öğrencisi. Bu muhteşem yavrunun masum girişimi bütün dünyada akıl almaz bir hareket başlatmıştı. Ve Greta anlı şanlı, yaşlı başlı insanların önemli toplantılarına davet edilen biri olmuştu. Örneğin, bu genç kız şu anda, bu satırları okuduğunuz anda, davetli olduğu bir toplantıya gidiyor. Toplantı New York’ta. Ama, sera gazı salımını kabul etmeyen inançları nedeniyle Greta bir yelkenli ile okyanusu aşıyor. Uçakla değil. Yelkenlinin kullandığı kaynak ise güneş enerjisi.
Bu yıl içinde İsveç’te havayolu yolculuklarında (geçmiş yılların tersine) genel olarak %4’e varan bir azalma görülmüş. Ama kısa mesafeli iç hatlara eğildiğimizde bu düşüş oranı %9’a varıyor. “Acaba ekonomik yavaşlamanın etkisi mi söz konusu? Bir grev de oldu; acaba bu mu etkiledi?” diyenler var. Ama ülkedeki havaalanlarını yöneten şirket “Uzun yıllar boyunca hep sürekli yolcu artışı gördük. Şimdi ise gelişme tersine döndü.” diyor. Özellikle kısa uçuşlarda. Öte yandan Göteborg-Stockholm gibi kısa süreli yolculuklarda trenler dolup taşmaya başlamış. Yolcu sayısı bu tür seferlerde durmadan artıyor. Bir yıl içinde %8’lik (ama beklenmedik) bir iç yolcu artışı görmüş şirket. Avrupa içi seferlerde %85’lik artış bekleniyor.
Bizleri de özellikle ilgilendiren çok ilginç bir gelişmeye BRA (Braathens Regional Airways) adlı şirket tanıklık ediyor. Ülke içi uçuşlarda %30’luk ağırlığı olan bu şirket ciddi yolcu kaybı yaşıyor. Bu yüzden de personelin üçte birine yol verme durumunda kalmış. Aldığı önlemlerin başında eski uçaklarını devre dışı bırakıp çok daha az sera gazı üreten uçaklara yönelmek var.
BRA’nın yöneticileri şirketin iklim krizini çok daha önceden ciddiye almış olduğunu vurguluyorlar. “Öyle ki!” diyorlar “Biz Hindistan’da ve Türkiye’de rüzgâr kaynaklı enerji projelerini ciddi anlamda ve parasal olarak destekliyoruz.” Acaba hangi güzel girişimleri?
Atila Alpöge, Ekogazete, 23.8.2019 / Yararlanılan kaynak: Anne-Françoise Hivert, Le Monde, 24.8.2019
ekogazete 